W skrócie: prawa migrantów z krajów A8 są takie same jak prawa pozostałych narodowości EEA (European Economic Area).
Wydawałoby się, że dostęp do benefitów w Wielkiej Brytanii dla Polaków został uproszczony. Czy tak jest w rzeczywistości? Kto może ubiegać się o pomoc finansową od państwa?
Aby ubiegać się o większość świadczeń uzależnionych od poziomu dochodów, musisz spełnić wymagania testu HRT.
Habitual Residence Test (HRT)
Jeśli przybyłeś do UK z zagranicy, aby ubiegać się o większość benefitów musisz spełnić wymagania Habitual Residence Test (HRT), który decyduje o twoim prawie do pobytu (right to reside) w Wielkiej Brytanii. Aby zdać HRT musisz wykazać 'intencje osiedlenia się' w UK. W większości przypadków, musisz być także mieszkańcem Wielkiej Brytanii przez określony okres czasu. Możesz być uznany jako 'habitually resident' już od pierwszego dnia przyjazdu, jeśli powracasz do kraju i poprzednio byłeś 'habitually resident' albo jesteś, lub członek twojej rodziny jest, narodowości lub pracował/-eś w innym państwie należącym do EEA.
Do których benefitów stosuje się HRT?
- Income Support
- Income-based Jobseeker's Allowance
- Income-related Employment and Support Allowance
- Pension Credit
- Housing Benefit
- Council Tax Benefit
- Crisis Loan z Social Fund.
Następujący obywatele krajów EEA (27 krajów członkowskich EEA plus Islandia, Liechtenstein i Norwegia) i obywatele krajów A2 (Bułgaria and Rumunia) są zwolnieni z HRT:
- obywatele EEA, którzy posiadają status 'pracownik' lub 'samozatrudniony' - i członkowie ich rodzin,
- obywatele EEA, którzy mają stałe prawo do pobytu jako pracownik lub samozatrudniony i przeszli na emeryturę lub stali się trwale niezdolni do pracy – i członkowie ich rodzin,
- pracujący obywatele A2 posiadający pozwolenie na pracę.
- uchodźcy (refugees)
- osoby posiadające 'exceptional leave to enter or remain' (wyjątkowe pozwolenie na wjazd i pobyt) w UK lub 'humanitarian protection'
- dla celów Housing Benefit i Council Tax Benefit tylko – otrzymujący Income Support, income-related Employment and Support Allowance, income-based Jobseeker's Allowance lub Pension Credit
Jak wygląda HRT?
HRT składa się z dwóch części:
- Right to reside – we Wspólnym Obszarze Celnym (Common Travel Area (CTA);UK, Irlandia, Wyspy Normandzkie, Wyspa Man)
- Habitually resident in fact
Aby być uprawnionym do zasiłków wymienionych powyżej musisz spełnić kryteria obu części testu, chyba, że jesteś zwolniony z HRT.
Right to reside
Wszyscy obywatele EEA i członkowie ich rodzin mają prawo pobytu (right to reside) w innym państwie członkowskim przez okres trzech miesięcy. Po tym okresie muszą być 'qualified person' (osobą kwalifikującą się) w celu zachowania praw do pobytu. Oznacza to, że muszą być:
- Jobseekers (osobami poszukującymi pracy)
- lub Workers (osobami zatrudnionymi)
- lub Self-employed people (osobami samozatrudnionymi)
- lub Self-sufficient people (samowystarczalni)
- lub Students (studentami).
Osoby, które mają prawo do przebywania tylko ze względu na regułę 'pierwszych trzech miesięcy' (nie są one 'qualified person') nie zadowalają aspektu 'right to reside' testu HRT upoważniającego do otrzymania Income Support, income-related Employment and Support Allowance, Pension Credit, Housing Benefit i Council Tax Benefit.
Na innych zasadach przyznawany jest income-based Jobseeker's Allowance, ponieważ obywatel kraju EEA, który poszukuje pracy (jobseeker), może ubiegać się o ten zasiłek w ciągu pierwszych trzech miesięcy. Ci zaś, którzy otrzymują ten zasiłek, uprawnieni są do Housing Benefit i Council Tax Benefit bez potrzeby ponownego zdawania HRT.
Wszyscy obywatele krajów EEA oraz członkowie ich rodzin podczas pierwszych trzech miesięcy mogą ubiegać się o Child Benefit oraz Child Tax Credit, ale uprawnienie to wygasa wraz z upływem tego okresu, chyba, że utrzymają oni prawo pobytu jako 'qualified person'.
Obywatele krajów A2 posiadają prawo pobytu tylko jako pracownicy i tylko, gdy mają pozwolenie na pracę. Restrykcje te wygasają z dniem 31 grudnia 2013 roku.
'Habitual residence in fact'
Udowodnienie, że ktoś jest 'habitual residence in fact' opiera się na orzecznictwie, ponieważ w przepisach nie ma definicji 'habitual residence'.
Jednak musisz spełniać dwa kluczowe kryteria:
- musisz być mieszkańcem CTA i w większości przypadków mieszkać na tym obszarze 'znaczny okres czasu' ('appreciable time') - nie określono wymaganego czasu,
- musisz wykazać zamiar osiedlenia się (niekoniecznie na stałe).
Bez względu na to, o jaki benefit się ubiegasz, zawsze masz prawo odwołać się od decyzji (appeal). Zazwyczaj masz na to miesiąc czasu. Zanim jednak podejmiesz kroki w tym kierunku, zgłoś się do instytucji udzielającej porady prawne.
Poniżej lista instytucji udzielających darmowej porady prawnej obywatelom krajów EEA:
- AIRE Centre - informacje na temat prawa europejskiego
- Barka UK, darmowy telefon: 0800 171 2926 (rozmowa w języku polskim, rosyjskim lub angielskim)
- Children's Legal Centre (CLC) - prawa dzieci migrantów
- East European Advice Centre (EEAC) - informacje w zakresie świadczeń socjalnych
- Housing Rights Information - informacje w zakresie prawa i dodatków mieszkaniowych
- Joint Council for the Welfare of Immigrants (JCWI) - informacja prawna dla migrantów
- Shelter England / Shelter Scotland - porady dla osób mających problemy mieszkaniowe
- Rights for Women - porady m.in. w zakresie praw dotyczących obywateli krajów EEA oraz członków ich rodzin, przemocy domowej i prawa migracyjnego oraz braku dostępu do świadczeń socjalnych
- Citizens Advice Bureau - porady prawne dla społeczności, dostępne tłumaczenie w różnych językach, także polskim.
Źródło: www.turn2us.org.uk, www.migrantsrights.org.uk
Katalog Stron WWW
Znalazłeś przydatną informację? Podziel się!